Nấm bào ngư xám: Giá trị dinh dưỡng và công dụng cho sức khỏe

Từ xưa đến nay nấm bào ngư là thực phẩm quen thuộc trong các bữa ăn hàng ngày của đại đa số hộ gia đình Việt Nam. Tuy nhiên, vẫn có khá nhiều người chưa biết đến loại nấm bào ngư xám đặc biệt về hàm lượng dinh dưỡng cũng như cách chế biến chúng thành các món ăn ngon, hấp dẫn. Do vậy, bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về loại nấm này như hàm lượng dinh dưỡng, đặc điểm phân biệt, giá bán cũng như quy trình trồng loại nấm này tại nhà thành công. 

1. Đặc điểm nấm bào ngư xám

Nấm bào ngư xám là một loại của nấm bào ngư, tên gọi khác của nấm này là nấm sò bởi hình dạng của chúng giống như vỏ sò, có màu xám nhạt hoặc màu xám đậm. Kích thước trung bình của nấm có độ dài trong khoảng từ 10-15cm và trọng lượng 100-200g, cuống trắng, thịt chắc.  Loại nấm này phát triển mạnh mẽ và mang lại hương vị ngon nhất vào mùa thu đông. 

Loại nấm này cũng được chia làm 2 loại xám đâm và xám nhạt, trong 2 loại xám đậm xám nhạt được chia nhỏ thành loại chân dài hoặc chân ngắn. Loại xám nhạt, chân dài được gọi là nấm bào ngư xám Nhật còn lại, loại xám đậm được gọi với tên gọi bào ngư xám Long Khánh.

2. Giá trị dinh dưỡng

Như đã đề cập trước đó, nấm bào ngư xám được sử dụng phổ biến nhờ chứa hàm lượng dinh dưỡng tốt cho sức khỏe cao. Cụ thể, theo thống kê từ cơ sở dữ liệu dinh dưỡng quốc gia của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, trong 100g nấm bào ngư xám chứa 3,5g chất đạm, 0,5g chất béo, 5,5g carbohydrate, 2,8g chất xơ và các hàm lượng vitamin B1,B2,B3,B5,B6 lần lượt là 0,05mg; 0,1mg: 0,3mg; 0,2mg; 0,1mg… và các khoáng chất thiết yếu khác cho cơ thể. 

3. Nấm bào ngư trắng hay xám tốt hơn?

Nấm bào ngư được chia thành 2 loại nấm bào ngư xám và nấm bào ngư trắng, để hiểu rõ và phân biệt được chính xác 2 loại nấm này, người dùng có thể dựa vào các đặc điểm khác biệt nhất định. 

Đặc điểm	Nấm bào ngư xám	Nấm bào ngư trắng
Màu sắc	Xám nhạt đến xám đậm	Trắng ngà, trắng tinh
Mũ nấm	Mũ nấm rộng từ 10-15cm, hình quạt hoặc tròn, lõm nhẹ ở giữa	Mũ nấm nhỏ hơn thường từ 5-10cm, hình quạt, bằng phẳng hơn
Cuống nấm	Cuống ngắn, chắc chắn	Cuống dài, mỏng hơn
Kết cấu	Mềm, dai hơn, không quá giòn	giòn , mềm hơn khi nấu
Hương vị	Đậm đà, thơm ngon	Nhẹ nhành, ít đậm dà
Thời gian thu hoạch	20-25 ngày sau khi cấy trồng	18-20 ngày sau khi cấy giống
Điều kiện phát triển	phát triển tốt nhất trong điều kiện hiệt độ 20-30 độ C, độ ẩm 80-90%	Phát triển tốt nhất trong điều kiện nhiệt độ 18-28 độ C, độ ẩm 85-90%
Giá trị dinh dưỡchứa	Trong nấm chứa nhiều protein, vitamin, chất xơ và các khoáng chất thiết yếu	Giàu protein, chất xơ nhưng ít đậm đặc hơn

Mặc dù là loại nấm nào thì chúng cũng mang các giá trị dinh dưỡng cho cơ thể con người. Dựa vào các đặc điểm khác biệt trên người dùng có thể lựa chọn loại nấm phù hợp với nhu cầu sử dụng. 

4. Chế biến các món ngon từ nấm bào ngư xám

Trong trường phái ăn chay hoặc các món ăn mặn, nấm bào ngư xám được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau hấp dẫn vị giác những người thưởng thức. Một vài cách chế biến nấm bào ngư có thể kể đến như món xào, món canh và món hấp.

Nấm xào tỏi: Một món ăn đơn giản nhưng rất ngon, nấm được xào nhanh với tỏi băm và nêm gia vị vừa ăn. Hương vị thơm đặc trưng của tỏi kết hợp với độ giòn và mềm của nấm, tạo nên món ăn kèm hoặc món chính tuyệt vời cho bữa cơm gia đình.

Nấm nướng mỡ hành: Sau khi ướp gia vị, nấm được nướng trên than hoặc trong lò, sau đó rưới mỡ hành lên trên. Món ăn này có mùi thơm nồng, kết hợp vị ngọt tự nhiên của nấm và mỡ hành, lý tưởng cho các buổi tiệc nướng ngoài trời.

Nấm kho tiêu: Được kho với nước dừa, hành tím, tiêu, và các gia vị khác, món ăn này mang hương vị đậm đà, cay nhẹ từ tiêu, thích hợp khi ăn kèm cơm trắng nóng.

Canh nấm: Thường kết hợp với thịt gà hoặc thịt lợn bằm, thêm một ít rau thơm như ngò gai. Nước canh ngọt thanh, nấm mềm mại nhưng vẫn giữ được độ giòn, tạo nên món canh bổ dưỡng, phù hợp cho bữa ăn nhẹ.

Nấm chiên giòn: Nấm được nhúng qua lớp bột chiên giòn rồi chiên vàng đều. Lớp vỏ giòn rụm bên ngoài bao bọc nấm mềm mại, thường được chấm kèm sốt mayonnaise hoặc tương ớt để tăng thêm hương vị.

Những món ăn trên không chỉ ngon miệng mà còn bổ dưỡng, phù hợp với nhiều khẩu vị khác nhau. Nấm sò xám là lựa chọn tuyệt vời cho những ai yêu thích ẩm thực chay hoặc muốn bổ sung thêm rau nấm vào chế độ ăn hàng ngày.

5. Quy trình các bước trồng nấm bào ngư xám tại nhà

Trồng nấm bào ngư xám tại nhà thực ra không quá khó nếu bạn thực sự hiểu nấm và điều kiện trồng nấm. Các bước trồng nấm tại nhà đơn giản nhưng lại  hiệu quả cao cho ra thành phẩm nấm thu hoạch được qua các bước được liệt kê dưới đây.

Bước 1: Chuẩn bị phôi nấm: việc chuẩn bị này vô cùng đơn giản. Bạn lựa chọn mua phôi nấm tại các cửa hàng cung cấp phôi uy tín, các cơ sở này thường sẽ cung cấp những phôi nấm đã được ủ tơ sẵn nên khi mua về người dùng chỉ cần tưới nước là sẽ thu hoạch được nấm.

Bước 2: Chuẩn bị không gian trồng nấm tại nhà

Không gian nuôi nấm cần thoáng mát, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời cũnh như mưa tạt và gió lùa để đảm bảo nấm được phát triển tốt nhất. Nơi lý tưởng để nuôi nấm tại nhà là chân cầu thang hoặc nhà tắm không sử dụng. 

Bước 3: Kỹ thuật trồng nấm bào ngư xám tại nhà

• Để phôi nấm nghỉ ngơi ngơi khoảng 5 ngày  kể từ khi nhận được phôi nấm ở nơi thoáng mát, không nên tưới nước ngay khi nhận. Ý nghĩa của việc này giữ cho phôi nám không bị yếu đi sau khi vận chuyển.
• Sau khoảng 5 ngày, bạn tiến hành mở nắp và tưới nước lên phôi nấm. Xịt trực tiếp nước lạnh lên phôi trong vài phút khi phôi nấm chưa mở nắp và sau khi đã mở nắp, bạn dùng bình xịt phun sương để tưới lên trên bịch phôi, xung quanh môi trường trồng nấm đến khi nấm mọc ra. 

Bước 4: Sau vài ngày tưới đến khi tai nấm to ra khoảng 5-10cm thì bắt đầu thu hoạch nấm. Thao tác hái nấm cũng rất quan trọng, bạn bên giữ sát cổ nấm lắc qua lắc lại với một lực kéo nhẹ để hái cả phần gốc ra theo, nấm không bị đứt ngang và phôi nấm cũng sạch các gốc nấm cũ. 

Một số lưu ý:

• Liên tục giữ độ ẩm để nấm được phát triển tốt nhất.
• Kiểm tra định kỳ và xử lý sớm nếu nấm gặp các bệnh như phôi nấm mốc xanh, bị vàng và đen đầu phôi…

6. Giá nấm bào ngư xám 

Giá của nấm bào ngư xám tại Việt Nam trong tháng dao động tùy theo khu vực cung cấp nhưng thường sẽ vào khoảng 65.000-90.000VND/1kg. Nấm bào ngư xám thường có giá cao hơn nấm bào ngư trắng do giá trị dinh dưỡng cao hơn và hương vị đặc trưng. Nấm này rất giàu protein, vitamin, và các khoáng chất có lợi cho sức khỏe, đồng thời cũng có khả năng chống oxy hóa và hỗ trợ phòng ngừa bệnh tật.

Nấm bào ngư xám không chỉ là một thực phẩm giàu dinh dưỡng mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, giúp cải thiện chất lượng bữa ăn hàng ngày. Với hàm lượng cao protein, vitamin và khoáng chất, nấm sò xám (bào ngư xám) là lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn tăng cường sức khỏe mà vẫn đảm bảo hương vị thơm ngon trong các món ăn. Sự phổ biến và khả năng kết hợp linh hoạt trong ẩm thực của loại nấm này đã khẳng định vị thế của nó trong thị trường thực phẩm hiện nay.