Hệ thống quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc

Trong thời đại mà người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến nguồn gốc cũng như chất lượng sản phẩm, việc tích hợp hệ thống quản lý chất lượng (QMS) và hệ thống truy xuất nguồn gốc đã trở thành yếu tố then chốt để doanh nghiệp tăng cường uy tín và năng lực cạnh tranh. Bài viết này sẽ đi sâu vào ý nghĩa của hai hệ thống này, các tiêu chuẩn quốc tế, lợi ích khi áp dụng, các công nghệ hỗ trợ, cùng thách thức mà doanh nghiệp phải đối mặt.

1. Hệ thống quản lý chất lượng (QMS)

Hệ thống quản lý chất lượng (Quality Management System – QMS) là tập hợp các tiêu chuẩn và quy trình cho phép doanh nghiệp cải thiện hiệu quả hoạt động và đảm bảo chất lượng sản phẩm hoặc dịch vụ. QMS không chỉ bao gồm việc kiểm soát chất lượng mà còn liên quan đến việc tổ chức và tối ưu hóa tất cả các quy trình để tạo ra giá trị gia tăng, đồng thời tăng cường sự hài lòng của khách hàng.

Các tiêu chuẩn quốc tế quan trọng trong QMS

• ISO 9001: Là tiêu chuẩn QMS phổ biến nhất, yêu cầu doanh nghiệp có một hệ thống quản lý chất lượng phù hợp để tối ưu hóa hiệu quả và liên tục cải tiến. Các quy trình phải đảm bảo tính minh bạch và có thể kiểm chứng.
• ISO 14001: Tập trung vào quản lý môi trường, giúp doanh nghiệp giảm thiểu tác động tiêu cực lên môi trường trong quá trình sản xuất và hoạt động​.
• ISO 22000: Được áp dụng rộng rãi trong ngành thực phẩm, tiêu chuẩn này kết hợp QMS với các yêu cầu về an toàn thực phẩm nhằm ngăn ngừa các nguy cơ trong chuỗi cung ứng thực phẩm​.

2. Truy xuất nguồn gốc là gì?

Truy xuất nguồn gốc là khả năng theo dõi và giám sát toàn bộ chuỗi cung ứng sản phẩm, từ nguyên liệu thô đến khi sản phẩm hoàn thiện và đến tay người tiêu dùng. Hệ thống này giúp doanh nghiệp kiểm soát chất lượng và minh bạch hóa thông tin sản phẩm. Đặc biệt trong các ngành như thực phẩm, dược phẩm và nông sản, yêu cầu về truy xuất nguồn gốc là rất cao để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.

Vai trò của truy xuất nguồn gốc

• Minh Bạch và Uy Tín: Doanh nghiệp có thể công khai thông tin về quy trình sản xuất, nguồn nguyên liệu, và các chứng nhận liên quan, giúp xây dựng lòng tin với khách hàng.
• Dễ Dàng Thu Hồi Sản Phẩm Khi Có Sự Cố: Trong trường hợp sản phẩm gặp vấn đề về chất lượng hoặc không an toàn, hệ thống truy xuất nguồn gốc giúp doanh nghiệp dễ dàng xác định và thu hồi sản phẩm nhanh chóng, từ đó giảm thiểu rủi ro cho khách hàng và bảo vệ thương hiệu​. 

3. Tích hợp QMS và truy xuất nguồn gốc: Lợi ích cho doanh nghiệp

Việc tích hợp QMS với hệ thống truy xuất nguồn gốc không chỉ giúp đảm bảo chất lượng của sản phẩm mà còn đáp ứng các yêu cầu khắt khe từ thị trường quốc tế. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các doanh nghiệp Việt Nam khi tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

QMS giúp doanh nghiệp tiêu chuẩn hóa quy trình sản xuất, giảm thiểu sai sót, và đảm bảo chất lượng đồng đều của sản phẩm. Khi kết hợp với truy xuất nguồn gốc, doanh nghiệp có thể theo dõi quy trình sản xuất một cách chi tiết và chính xác, từ đó giảm thiểu rủi ro liên quan đến chất lượng và an toàn sản phẩm.

Các doanh nghiệp thành công áp dung QMS kết hợp truy xuất nguồn gốc

Công ty Vinamilk: Vinamilk đã áp dụng QMS kết hợp với công nghệ truy xuất nguồn gốc QR code, cho phép người tiêu dùng kiểm tra toàn bộ quy trình từ sản xuất đến đóng gói, giúp đảm bảo sự minh bạch và xây dựng lòng tin.

Thương hiệu VinEco: Áp dụng hệ thống QMS và blockchain để quản lý nông sản, giúp truy xuất chi tiết quá trình từ gieo trồng đến thu hoạch và phân phối sản phẩm đến tay người tiêu dùng​.

4. Công nghệ hỗ trợ QMS và truy xuất nguồn gốc

Các công nghệ tiên tiến giúp doanh nghiệp dễ dàng quản lý và kiểm tra chất lượng sản phẩm, đồng thời nâng cao hiệu quả của hệ thống truy xuất nguồn gốc.

Blockchain: Blockchain lưu trữ các thông tin sản phẩm không thể thay đổi, giúp tạo ra hệ thống minh bạch và đáng tin cậy. Điều này rất quan trọng trong các ngành yêu cầu cao về độ tin cậy như dược phẩm và thực phẩm.

RFID (Radio Frequency Identification) và IoT (Internet of Things): RFID và IoT cho phép theo dõi sản phẩm trong toàn bộ chuỗi cung ứng, giúp doanh nghiệp quản lý chi tiết và giảm thiểu rủi ro từ khâu sản xuất đến vận chuyển​.

Mã QR: Công nghệ mã QR ngày càng được sử dụng rộng rãi để giúp người tiêu dùng kiểm tra nguồn gốc sản phẩm, từ đó gia tăng sự tin tưởng và sự hài lòng của khách hàng.

5. Quy định pháp lý liên quan đến QMS và truy xuất nguồn gốc

Đáp ứng các tiêu chuẩn pháp lý về QMS và truy xuất nguồn gốc là yêu cầu bắt buộc đối với nhiều ngành, nhất là các ngành nhạy cảm như thực phẩm, dược phẩm và nông sản.

Các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 9001, ISO 22000, và Global GAP không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn giúp sản phẩm đạt các yêu cầu về xuất khẩu, mở rộng thị trường sang quốc tếáp Lý Tại Việt Nam

Theo Nghị định 74/2018/NĐ-CP, các doanh nghiệp sản xuất nông sản tại Việt Nam bắt buộc phải thực hiện truy xuất nguồn gốc nhằm đáp ứng các yêu cầu về an toàn thực phẩm và minh bạch trong chuỗi cung ứng. Điều này giúp doanh nghiệp xây dựng lòng tin với người tiêu dùng trong nước và nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

6. Áp dụng hệ thống quản lý chất lượng với truy xuất nguồn gốc

Việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc đòi hỏi đầu tư vào cơ sở hạ tầng và công nghệ, đây có thể là trở ngại lớn cho các doanh nghiệp nhỏ.

Các doanh nghiệp cần đội ngũ nhân viên có kỹ năng để vận hành và duy trì hệ thống. Việc đào tạo và nâng cao nhận thức cho nhân viên về QMS và truy xuất nguồn gốc là một yếu tố quan trọng nhưng không dễ thực hiện.

Với việc áp dụng các công nghệ số trong truy xuất nguồn gốc, bảo mật thông tin trở thành yếu tố cần quan tâm. Các doanh nghiệp cần phải có biện pháp bảo mật hiệu quả để đảm bảo dữ liệu không bị xâm phạm hoặc lạm dụng .

7. Hệ thống quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc

Bước 1:Chuẩn bị

Xác định các yêu cầu của thị trường và khách hàng mục tiêu để xây dựng hệ thống quản lý chất lượng phù hợp.

Bước 2: Xác định tiêu chuẩn QMS

Chọn lựa tiêu chuẩn QMS thích hợp, chẳng hạn như ISO 9001, ISO 22000, hoặc HACCP, tùy theo đặc thù sản phẩm của doanh nghiệp.

Bước 3: Thiết kế hệ thống truy xuất nguồn gốc

Xây dựng quy trình thu thập thông tin từ các nguyên liệu đầu vào đến sản phẩm cuối cùng, bao gồm việc áp dụng mã QR hoặc RFID.

Bước 4: Tiến hành đào tạo nhân viên và triển khai 

Tổ chức các khóa đào tạo cho nhân viên liên quan đến quy trình và quy định của hệ thống. Việc đào tạo giúp nhân viên hiểu rõ tầm quan trọng của việc quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc, đồng thời nắm vững cách sử dụng các công cụ và công nghệ liên quan.

Bước 5: Giám sát và cải tiến liên tục

Thực hiện giám sát định kỳ để đánh giá hiệu quả của hệ thống và thực hiện các điều chỉnh cần thiết nhằm cải tiến chất lượng sản phẩm cũng như quy trình truy xuất nguồn gốc.

Bước 6: Đánh giá và chứng nhận

Khi hệ thống đã được triển khai, doanh nghiệp có thể xem xét việc đạt chứng nhận từ các tổ chức bên thứ ba để tăng cường uy tín và khẳng định cam kết về chất lượng và an toàn sản phẩm.

Việc kết hợp hệ thống quản lý chất lượng với hệ thống truy xuất nguồn gốc không chỉ giúp doanh nghiệp cải thiện chất lượng sản phẩm mà còn nâng cao sự tin tưởng của người tiêu dùng. Đây là những yếu tố quan trọng để xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường trong thời đại công nghệ số và yêu cầu cao về minh bạch. Mặc dù có nhiều thách thức trong quá trình triển khai, nhưng lợi ích mà hai hệ thống này mang lại chắc chắn sẽ giúp doanh nghiệp phát triển bền vững trong tương lai.