ISO 22005:2007 Truy xuất nguồn gốc trong chuỗi thực phẩm và thức ăn chăn nuôi

ISO 22005:2007 – truy xuất nguồn gốc trong chuỗi thức ăn và thực phẩm – Thiết kế và thực hiện hệ thống truy xuất nguồn gốc là một tiêu chuẩn quốc tế quy định về hệ thống truy xuất nguồn gốc trong chuỗi cung ứng thức ăn và thực phẩm. Tiêu chuẩn này được thiết kế để giúp các tổ chức trong ngành thức ăn chăn nuôi và thực phẩm xây dựng và thực hiện một hệ thống truy xuất nguồn gốc hiệu quả, hỗ trợ việc kiểm soát chất lượng và an toàn của sản phẩm. Tiêu chuẩn ISO 22005:2007 cung cấp các yêu cầu cơ bản về thiết kế và thực hiện hệ thống truy xuất nguồn gốc, đảm bảo sự minh bạch và tin cậy trong toàn bộ chuỗi cung ứng.

ISO 22005:2007 – Truy xuất nguồn gốc trong chuỗi thức ăn và thực phẩm – Thiết kế và thực hiện hệ thống truy xuất nguồn gốc

1. Phạm vi ứng dụng

ISO 22005:2007 được áp dụng cho tất cả các tổ chức thuộc chuỗi cung ứng thức ăn và thực phẩm, bao gồm các nhà sản xuất, chế biến, phân phối, bán lẻ, và bất kỳ đơn vị nào tham gia vào quá trình sản xuất thực phẩm và thức ăn chăn nuôi. Tiêu chuẩn này không chỉ áp dụng cho các doanh nghiệp sản xuất lớn mà còn có thể phù hợp với các nhà sản xuất quy mô nhỏ, các trang trại, và những doanh nghiệp trong ngành thực phẩm hữu cơ.

Tiêu chuẩn này cho phép các tổ chức theo dõi, quản lý và lưu trữ thông tin về sản phẩm trong suốt chuỗi cung ứng, từ nguyên liệu đầu vào cho đến sản phẩm cuối cùng đến tay người tiêu dùng. Nhờ đó, các doanh nghiệp có thể nhanh chóng xác định và khắc phục các vấn đề về chất lượng, đảm bảo tuân thủ các quy định pháp lý và xây dựng niềm tin cho khách hàng.

2. Thuật ngữ và chữ viết tắt

Tiêu chuẩn này áp dụng các thuật ngữ và định nghĩa trong TCVN ISO 2200 cùng với các thuật ngữ và định nghĩa như sau: 

• Quá trình (process): Tập hợp các hoạt động có liên quan lẫn nhau hoặc tương tác để biến đổi đầu vào thành đầu ra. 

• Truy xuất nguồn gốc (Traceability): Khả năng xác định và theo dõi quá trình của một sản phẩm, từ giai đoạn sản xuất, chế biến, vận chuyển đến khi sản phẩm cuối cùng được tiêu thụ.
• Hệ thống xác định nguồn gốc (traceability system): toàn bộ dữ liệu và hoạt động có khả năng duy trì các thông tin mong muốn về sản phẩm cũng như các thành phần của nó qua tất cả hay một phần của chuỗi sản xuất và sử dụng sản phẩm. 
• Dòng nguyên vật liệu (flow of materials): sự lưu chuyển của nguyên vật liệu bất kỳ tại điểm bất kỳ trong chuỗi thực phẩm và thức ăn chăn nuôi
• Nguyên vật liệu (materials): thức ăn chăn nuôi và thực phẩm, thành phần của thức ăn chăn nuôi và thực phẩm, nguyên vật liệu bao gói
• Lô sản phẩm (Lot): Tập hợp các đơn vị của một sản phẩm được sản xuất và/hoặc chế biến hoặc đóng gói trong hoàn cảnh giống nhau.
• Nhận dạng lô (Lot Identification): Quá trình gán một mã đơn nhất cho một lô 
• Địa điểm (Location): Nơi sản xuất, chế biến, phân phối, lưu kho và bảo quản từ sơ chế tới tiêu dùng.

3. Các yêu cầu cơ bản đối với hệ thống truy xuất nguồn gốc

ISO 22005:2007 yêu cầu hệ thống truy xuất nguồn gốc phải đảm bảo khả năng xác định các thông tin liên quan đến quá trình sản xuất, chế biến và phân phối của sản phẩm. Hệ thống này phải có khả năng theo dõi và cung cấp thông tin một cách chính xác và nhanh chóng về từng giai đoạn trong chuỗi cung ứng, từ nguồn gốc nguyên liệu, điều kiện sản xuất, đến các bước trong quá trình phân phối.

Những yêu cầu chung bao gồm việc xác định rõ ràng các điểm trong chuỗi sản xuất nơi cần ghi nhận thông tin, khả năng lưu trữ và quản lý thông tin, cũng như việc đảm bảo tính toàn vẹn và bảo mật của dữ liệu được lưu trữ. Mỗi doanh nghiệp phải thiết lập các quy trình nội bộ để thu thập và xử lý thông tin truy xuất một cách hiệu quả.

4. Cấu trúc của hệ thống truy xuất nguồn gốc

4.1. Mục tiêu

Mục tiêu chính của hệ thống truy xuất nguồn gốc là đảm bảo tính minh bạch và khả năng theo dõi thông tin từ nguyên liệu đầu vào cho đến sản phẩm cuối cùng trong chuỗi cung ứng thực phẩm và thức ăn chăn nuôi. Điều này giúp các tổ chức kiểm soát được chất lượng sản phẩm, đáp ứng các yêu cầu pháp lý, và đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.

4.2. Yêu cầu pháp lý và chính sách

Hệ thống truy xuất nguồn gốc cần tuân thủ các yêu cầu pháp lý tại quốc gia mà doanh nghiệp hoạt động. Điều này bao gồm việc đáp ứng các quy định về an toàn thực phẩm, bảo vệ người tiêu dùng và các quy định liên quan đến trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc bảo đảm truy xuất nguồn gốc của sản phẩm.

4.3. Xác định sản phẩm và các bước trong chuỗi

ISO 22005:2007 yêu cầu doanh nghiệp phải xác định rõ từng bước trong chuỗi cung ứng, từ sản xuất, chế biến, vận chuyển, lưu trữ đến phân phối sản phẩm. Mỗi bước trong quy trình này đều cần được theo dõi cẩn thận để có thể truy xuất nguồn gốc sản phẩm một cách hiệu quả khi cần.

4.4. Lưu trữ thông tin

Hệ thống truy xuất nguồn gốc phải đảm bảo việc lưu trữ đầy đủ và chính xác thông tin về các giai đoạn trong chuỗi cung ứng. Thông tin này bao gồm nguồn gốc nguyên liệu, quy trình sản xuất, các thông số kỹ thuật, và quá trình vận chuyển. Việc lưu trữ thông tin cần đảm bảo tính toàn vẹn và khả năng truy cập nhanh chóng khi cần thiết.

Tổ chức phải xác định thông tin cần thu thập từ các nhà cung ứng, được thu thập có liên quan tới lịch sử sản phẩm và quá trình và cung cấp cho khách hàng, các nhà cung ứng.

5. Thực hiện hệ thống truy xuất

5.1. Kế hoạch triển khai

Việc thực hiện hệ thống truy xuất nguồn gốc đòi hỏi một kế hoạch triển khai chi tiết, bao gồm việc xác định các mục tiêu, phạm vi, và các bước cụ thể để thực hiện hệ thống. Điều này giúp doanh nghiệp có thể triển khai hệ thống một cách hiệu quả và đảm bảo rằng tất cả các bộ phận liên quan đều được tham gia và hỗ trợ đầy đủ.

5.2. Trách nhiệm và quyền hạn

ISO 22005:2007 yêu cầu các tổ chức phải xác định rõ ràng trách nhiệm và quyền hạn của từng cá nhân và bộ phận trong quá trình thực hiện hệ thống truy xuất nguồn gốc. Điều này đảm bảo rằng mọi người đều biết rõ vai trò của mình và đóng góp tích cực vào việc duy trì và cải thiện hệ thống.

5.3. Quy trình và tài liệu

Doanh nghiệp cần xây dựng các quy trình cụ thể để thực hiện và duy trì hệ thống truy xuất nguồn gốc, đồng thời đảm bảo rằng tất cả các quy trình này được lập thành tài liệu chi tiết. Tài liệu này sẽ giúp các bên liên quan dễ dàng tham khảo và thực hiện đúng quy trình, đồng thời đảm bảo tính nhất quán và chuẩn xác trong toàn bộ chuỗi cung ứng.

5.4. Quản lý thông tin

Quản lý thông tin là một phần quan trọng của hệ thống truy xuất nguồn gốc. Doanh nghiệp cần sử dụng các công cụ và công nghệ phù hợp để thu thập, lưu trữ và quản lý thông tin liên quan đến sản phẩm. Các thông tin này phải được quản lý một cách an toàn và có thể truy cập nhanh chóng khi có yêu cầu kiểm tra hoặc đối chiếu.

5.5. Đào tạo nhân viên

Để đảm bảo hệ thống truy xuất nguồn gốc hoạt động hiệu quả, các tổ chức cần đào tạo nhân viên về các quy trình liên quan, từ việc thu thập dữ liệu đến quản lý và truy xuất thông tin. Nhân viên cần nắm vững các kỹ năng và hiểu biết cần thiết để thực hiện và duy trì hệ thống theo đúng tiêu chuẩn ISO 22005:2007.

6. Yêu cầu về tài liệu

ISO 22005:2007 yêu cầu các tổ chức phải duy trì và lưu trữ đầy đủ các tài liệu liên quan đến quy trình truy xuất nguồn gốc. Những tài liệu này phải bao gồm các hồ sơ về từng bước trong quá trình sản xuất và phân phối sản phẩm, các lô hàng và các thông tin liên quan khác. Việc duy trì hệ thống tài liệu rõ ràng và chính xác giúp đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả của hệ thống.

7. Điều phối chuỗi thực phẩm

Một trong những yêu cầu quan trọng của ISO 22005:2007 là điều phối chuỗi cung ứng thực phẩm. Việc phối hợp chặt chẽ giữa các bên trong chuỗi cung ứng đảm bảo rằng mọi thông tin liên quan đến sản phẩm được thu thập và lưu trữ một cách chính xác. Điều này giúp duy trì tính liên tục và khả năng truy xuất nguồn gốc của sản phẩm trong toàn bộ chuỗi cung ứng.

8. Lợi ích của việc áp dụng ISO 22005:2007

Áp dụng ISO 22005:2007 mang lại nhiều lợi ích cho các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng thực phẩm và thức ăn chăn nuôi:

• Tăng cường tính minh bạch: Hệ thống truy xuất nguồn gốc theo ISO 22005:2007 giúp doanh nghiệp cung cấp thông tin minh bạch về nguồn gốc và quy trình sản xuất sản phẩm, từ đó tạo dựng niềm tin cho người tiêu dùng và đối tác kinh doanh.
• Đảm bảo an toàn thực phẩm: Hệ thống truy xuất nguồn gốc giúp doanh nghiệp kiểm soát tốt hơn các rủi ro về an toàn thực phẩm, đảm bảo rằng mọi vấn đề về chất lượng sản phẩm đều có thể được xác định và xử lý kịp thời.
• Tuân thủ quy định pháp lý: Áp dụng tiêu chuẩn ISO 22005:2007 giúp doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu pháp lý liên quan đến truy xuất nguồn gốc, từ đó tránh được các rủi ro pháp lý và cải thiện hình ảnh thương hiệu.
• Tối ưu hóa quy trình: Hệ thống truy xuất nguồn gốc giúp doanh nghiệp quản lý hiệu quả chuỗi cung ứng, từ đó tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm thiểu lãng phí và tăng cường hiệu quả hoạt động.

Tóm lại, ISO 22005:2007 là một công cụ quan trọng giúp các tổ chức trong chuỗi cung ứng thực phẩm và thức ăn chăn nuôi đảm bảo tính minh bạch, an toàn và hiệu quả trong việc quản lý sản phẩm. Việc thiết lập và thực hiện hệ thống truy xuất nguồn gốc không chỉ giúp tăng cường sự tin cậy của người tiêu dùng mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp trên thị trường quốc tế.