Tem truy xuất nguồn gốc sản phẩm là một loại nhãn đặc biệt được gắn trên sản phẩm nông nghiệp. Nó chứa đựng thông tin chi tiết về quá trình sản xuất, chế biến và phân phối của sản phẩm. Thông qua việc quét mã QR hoặc nhập mã số trên tem, người tiêu dùng có thể dễ dàng truy cập và xem được toàn bộ “hành trình” của sản phẩm từ nông trại đến bàn ăn.
Tem truy xuất nguồn gốc không chỉ đơn thuần là một nhãn dán, mà còn là một hệ thống quản lý thông tin toàn diện, giúp kết nối người sản xuất với người tiêu dùng một cách minh bạch và đáng tin cậy.
Theo một nghiên cứu của Tổ chức Nông Lương Liên Hợp Quốc (FAO), hệ thống truy xuất nguồn gốc hiệu quả phải đảm bảo nguyên tắc “một bước lùi, một bước tiến”. Điều này có nghĩa là tại mỗi công đoạn trong chuỗi cung ứng, thông tin phải được ghi nhận để có thể truy ngược về nguồn gốc và theo dõi tiến trình của sản phẩm.
Tầm quan trọng của tem truy xuất nguồn gốc
Việc áp dụng tem truy xuất nguồn gốc trong ngành nông sản mang lại nhiều lợi ích quan trọng:
Đảm bảo an toàn thực phẩm:
Tem truy xuất nguồn gốc là công cụ hữu hiệu trong việc kiểm soát an toàn thực phẩm. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 600 triệu người bị ốm do thực phẩm không an toàn. Với khả năng truy xuất nhanh chóng và chính xác, tem này giúp:
- Nhanh chóng xác định và loại bỏ các sản phẩm không đạt chuẩn
- Giảm thiểu rủi ro về dịch bệnh và ngộ độc thực phẩm
- Tạo điều kiện cho việc kiểm soát chất lượng một cách toàn diện
Khẳng định uy tín, xây dựng niềm tin với khách hàng
Minh bạch thông tin là chìa khóa để xây dựng lòng tin với khách hàng. Một cuộc khảo sát của Nielsen cho ta thấy rằng:
- 67% người tiêu dùng toàn cầu sẵn sàng trả giá cao hơn cho sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng
- 73% người tiêu dùng cảm thấy tích cực hơn về thương hiệu cung cấp thông tin đầy đủ về sản phẩm
Tem truy xuất nguồn gốc đáp ứng nhu cầu này bằng cách cung cấp thông tin chi tiết về quá trình sản xuất, từ đó tăng cường niềm tin và lòng trung thành của khách hàng.
Nâng cao giá trị sản phẩm
Việc áp dụng tem truy xuất nguồn gốc có thể trực tiếp làm tăng giá trị sản phẩm. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chỉ ra rằng:Các sản phẩm nông sản có tem truy xuất có thể tăng giá trị từ 10-20%. Nhiều sản phẩm đặc sản địa phương đã tăng giá bán lên đến 30% sau khi áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc. Điều này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế trực tiếp cho người nông dân mà còn góp phần nâng cao giá trị thương hiệu của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Hỗ trợ quản lý chuỗi cung ứng
Tem truy xuất nguồn gốc mang lại nhiều lợi ích trong quản lý chuỗi cung ứng:
- Giảm thời gian và chi phí trong việc xác định nguồn gốc sản phẩm
- Tối ưu hóa quy trình vận chuyển và lưu trữ sản phẩm nông sản
- Giảm thiểu tình trạng thất thoát và hư hỏng sản phẩm
Theo nghiên cứu của IBM, chỉ ra rằng việc áp dụng blockchain trong truy xuất nguồn gốc có thể giảm 30% thời gian vận chuyển thực phẩm qua chuỗi cung ứng.
Chống hàng giả, hàng nhái
Tem truy xuất nguồn gốc là công cụ hiệu quả trong cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái. Với khả năng xác thực nguồn gốc sản phẩm, tem truy xuất giúp bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và doanh nghiệp chân chính.
Mở rộng thị trường xuất khẩu:
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, tem truy xuất nguồn gốc là điều kiện cần thiết để nông sản Việt Nam tiếp cận các thị trường khó tính:
- EU yêu cầu 100% sản phẩm thực phẩm nhập khẩu phải có khả năng truy xuất nguồn gốc
- Nhật Bản áp dụng quy định nghiêm ngặt về truy xuất nguồn gốc đối với thực phẩm nhập khẩu từ năm 2020
Việc áp dụng tem truy xuất không chỉ giúp đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật mà còn nâng cao vị thế của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Để tìm hiểu thêm về tổng quan truy xuất nguồn gốc, vui lòng xem bài: Truy xuất nguồn gốc: Cách mạng trong chuỗi cung ứng
Đặc điểm tem truy xuất nguồn gốc nông sản
Tem truy xuất nguồn gốc nông sản có một số đặc điểm chính như sau:
- Mã QR hoặc mã vạch: Cho phép truy cập nhanh thông tin về sản phẩm bằng cách quét mã.
- Thông tin cơ bản: Ghi rõ tên sản phẩm, nhà sản xuất, địa chỉ sản xuất, ngày sản xuất và hạn sử dụng.
- Số lô: Giúp phân biệt và theo dõi từng lô hàng cụ thể.
- Thông tin truy xuất: Cung cấp dữ liệu về quá trình sản xuất, chế biến và phân phối sản phẩm.
- Chứng nhận: Hiển thị các chứng nhận về chất lượng, an toàn thực phẩm hoặc tiêu chuẩn hữu cơ (nếu có).
- Tính bảo mật: Có các yếu tố chống giả mạo như hình ảnh 3D, tem hologram hoặc mã số duy nhất.
- Khả năng kết nối: Liên kết với hệ thống quản lý chuỗi cung ứng và cơ sở dữ liệu trực tuyến.
- Thiết kế thân thiện: Dễ nhìn, dễ đọc và thường có màu sắc hoặc biểu tượng đặc trưng.
Quy trình in tem truy xuất nguồn gốc
- Xác định thông tin cần truy xuất (mã QR, mã vạch, thông tin sản phẩm)
- Thiết kế tem (logo, mã truy xuất, liên kết truy xuất nguồn gốc)
- Chọn công nghệ in (in offset, nhiệt, laser, kỹ thuật số)
- In tem và kiểm tra chất lượng (đảm bảo mã dễ quét, không bị lỗi)
- Dán tem lên sản phẩm (vị trí dễ nhìn, dễ quét)
- Kích hoạt hệ thống truy xuất (liên kết mã với dữ liệu sản phẩm)
Việc áp dụng tem truy xuất nguồn gốc nông sản không chỉ mang lại lợi ích cho người tiêu dùng mà còn giúp nâng cao giá trị và uy tín của sản phẩm nông nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế. Đây chính là bước đi quan trọng trong việc xây dựng một nền nông nghiệp minh bạch, bền vững và có trách nhiệm.
Với những ưu điểm vượt trội, tem truy xuất nguồn gốc nông sản đang dần trở thành một công cụ không thể thiếu trong ngành nông nghiệp hiện đại. Nó không chỉ đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng mà còn mở ra cơ hội phát triển mới cho các doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam trong kỷ nguyên số.