Truy xuất nguồn gốc bằng QR code là gì?

Trong thời đại công nghệ số, niềm tin của người tiêu dùng đối với sản phẩm không chỉ dựa vào thương hiệu mà còn phụ thuộc vào tính minh bạch của thông tin sản phẩm. Truy xuất nguồn gốc bằng QR Code chính là chìa khóa giúp kết nối giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng, đảm bảo tính an toàn và minh bạch trong mọi khâu từ sản xuất, chế biến đến phân phối. Vậy QR Code có vai trò gì trong truy xuất nguồn gốc? Lợi ích và thách thức của công nghệ này đối với các ngành công nghiệp ra sao?

Truy xuất nguồn gốc (TXNG) không còn là khái niệm mới trong quản lý chuỗi cung ứng, nhưng sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ QR Code đã nâng cao tính khả thi và tiện ích của quy trình này. 

1. Truy xuất nguồn gốc bằng QR Code là gì?

Truy xuất nguồn gốc bằng QR code là phương pháp sử dụng mã QR (Quick Response) để truy cập và kiểm tra các thông tin liên quan đến sản phẩm, từ khâu sản xuất, phân phối cho đến khi đến tay người tiêu dùng. QR code là dạng mã vạch hai chiều, có khả năng chứa nhiều thông tin hơn so với mã vạch truyền thống, bao gồm tên sản phẩm, nguồn gốc, quy trình sản xuất, hạn sử dụng, và nhiều chi tiết khác.

2. Nguyên lý hoạt động của QR Code trong TXNG 

QR Code hoạt động dựa trên nguyên lý lưu trữ và truyền tải thông tin dưới dạng mã hóa. Mỗi sản phẩm sẽ được gắn một mã QR duy nhất, có liên kết với một hệ thống lưu trữ điện tử. Khi quét mã QR, hệ thống sẽ giải mã thông tin và hiển thị đầy đủ dữ liệu về sản phẩm như: nơi sản xuất, nguyên liệu sử dụng, quy trình chế biến, và các chứng nhận về an toàn và chất lượng. 

Ví dụ, khi quét mã QR trên một gói rau củ, người tiêu dùng có thể biết được sản phẩm được trồng tại nông trại nào, đã qua xử lý ra sao, và được vận chuyển thế nào đến cửa hàng. Toàn bộ quá trình này được cập nhật liên tục trong hệ thống, giúp đảm bảo tính chính xác và minh bạch​

3. Ứng dụng của truy xuất nguồn gốc bằng QR Code

QR Code không chỉ có ứng dụng rộng rãi trong ngành thực phẩm mà còn lan tỏa đến nhiều lĩnh vực khác như dược phẩm, nông nghiệp và sản xuất hàng tiêu dùng. Sự tiện lợi và tính minh bạch mà QR Code mang lại đã tạo nên một xu hướng mới trong việc quản lý và theo dõi chuỗi cung ứng.

• Ngành thực phẩm: Trong các ngành công nghiệp thực phẩm, việc áp dụng QR Code giúp người tiêu dùng nhanh chóng truy xuất nguồn gốc sản phẩm, từ nơi trồng trọt, chế biến đến các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm mà sản phẩm đạt được. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro liên quan đến an toàn thực phẩm, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng​.
• Ngành dược phẩm: Đối với ngành dược phẩm, mã QR giúp theo dõi từng lô thuốc, từ khâu sản xuất đến phân phối. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp kiểm soát chất lượng mà còn giúp người tiêu dùng yên tâm hơn khi sử dụng thuốc​.
• Ngành nông nghiệp: QR Code hỗ trợ các doanh nghiệp nông nghiệp trong việc quản lý quy trình sản xuất và đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn như VietGAP, GlobalGAP. Việc sử dụng QR Code giúp nông sản dễ dàng tiếp cận thị trường quốc tế và đáp ứng các yêu cầu khắt khe về truy xuất nguồn gốc​.

4. Lợi ích và thách thức khi áp dụng QR Code trong truy xuất nguồn gốc

Lợi ích

Ứng dụng QR Code mang lại rất nhiều lợi ích cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng.

• Minh bạch hóa thông tin: Người tiêu dùng có thể dễ dàng kiểm tra nguồn gốc và chất lượng sản phẩm, từ đó giúp nâng cao niềm tin đối với thương hiệu.
• Giảm thiểu hàng giả, hàng nhái: Việc sử dụng QR Code trong TXNG giúp phát hiện và ngăn chặn tình trạng hàng giả, hàng nhái, đặc biệt là trong các ngành có nguy cơ cao như thực phẩm và dược phẩm.
• Tối ưu hóa quản lý chuỗi cung ứng: QR Code giúp doanh nghiệp theo dõi toàn bộ quy trình từ sản xuất, vận chuyển đến phân phối, từ đó tối ưu hóa quản lý và giảm thiểu rủi ro​.

Thách thức

Tuy mang lại nhiều lợi ích, việc áp dụng QR Code trong TXNG cũng đối mặt với một số thách thức.

• Chi phí đầu tư: Việc xây dựng và triển khai hệ thống QR Code đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư vào hạ tầng công nghệ, phần mềm và đào tạo nhân viên. Đối với các doanh nghiệp nhỏ, đây có thể là một trở ngại lớn​(ebook-TXNG).
• Khả năng tiếp cận công nghệ: Mặc dù QR Code là một công nghệ phổ biến, không phải mọi doanh nghiệp đều có đủ nguồn lực để triển khai. Đặc biệt là trong các ngành nông nghiệp và thực phẩm truyền thống, việc tiếp cận công nghệ mới vẫn còn nhiều hạn chế​ (ebook-TXNG).

5. Hướng dẫn sử dụng QR Code trong TXNG

Có nhiều ứng dụng và hệ thống giúp doanh nghiệp áp dụng QR Code vào quá trình truy xuất nguồn gốc. Các nền tảng phổ biến như VNTrace và Agri360 cung cấp giải pháp toàn diện từ việc tạo mã QR cho sản phẩm đến việc quản lý thông tin sản phẩm thông qua hệ thống kỹ thuật số.

• VNTrace: Đây là nền tảng hỗ trợ truy xuất nguồn gốc sản phẩm với tính năng tạo mã QR nhanh chóng, giúp doanh nghiệp quản lý thông tin và người tiêu dùng dễ dàng truy cập thông tin sản phẩm.
• Agri360: Ứng dụng này đặc biệt phù hợp cho các doanh nghiệp trong ngành nông nghiệp, giúp theo dõi toàn bộ quy trình sản xuất và phân phối nông sản, từ khâu gieo trồng, thu hoạch đến bảo quản và vận chuyển​.

6. So sánh giữa truy xuất nguồn gốc bằng QR Code và các phương pháp khác

So với mã vạch truyền thống

QR code có khả năng chứa nhiều thông tin hơn so với mã vạch 1D (mã vạch tuyến tính). Trong khi mã vạch chỉ chứa một chuỗi số đơn giản, QR code có thể lưu trữ thông tin phức tạp như đường link dẫn đến trang web, các tài liệu về sản phẩm, video giới thiệu hoặc các chứng nhận chất lượng.

Xem thêm bài viết: Truy xuất nguồn gốc bằng mã vạch đơn giản hiệu quả

So với RFID

Mặc dù RFID (Radio Frequency Identification) cũng là một công nghệ truy xuất nguồn gốc tiên tiến, nhưng QR code có lợi thế về mặt chi phí. Việc triển khai mã QR đơn giản, dễ dàng và tiết kiệm hơn so với việc sử dụng thẻ RFID, đặc biệt đối với các sản phẩm tiêu dùng hàng ngày.

Xem chi tiết: Truy xuất nguồn gốc bằng RFID

So với Blockchain

Blockchain đảm bảo tính minh bạch và bảo mật, nhưng triển khai phức tạp và tốn kém hơn. Trong khi QR Code cho phép truy cập thông tin dễ dàng và nhanh chóng chỉ với một chiếc điện thoại, blockchain yêu cầu kiến thức công nghệ để sử dụng.

Xem chi tiết tại bài viết: Truy xuất nguồn gốc bằng Blockchain

7. Ví dụ thực tế doanh nghiệp áp dụng thành công truy xuất nguồn gốc bằng QR Code 

Vinamilk là một ví dụ điển hình trong việc áp dụng QR Code vào quy trình TXNG. Thông qua mã QR trên sản phẩm sữa, khách hàng có thể biết được thông tin chi tiết về nguồn gốc sữa, quy trình chế biến tại nhà máy, cũng như các chứng nhận an toàn thực phẩm mà sản phẩm đã đạt được. Điều này không chỉ giúp Vinamilk nâng cao tính minh bạch mà còn tạo niềm tin mạnh mẽ với khách hàng​.

Trong lĩnh vực dược phẩm, Sanofi đã thành công trong việc áp dụng QR Code để quản lý các lô thuốc. Mỗi sản phẩm dược đều được gắn một mã QR riêng, giúp theo dõi quá trình sản xuất, phân phối và đảm bảo an toàn.

Trong ngành nông nghiệp, các sản phẩm nông sản đạt tiêu chuẩn VietGAP đều được gắn mã QR để người tiêu dùng dễ dàng kiểm tra nguồn gốc và quy trình sản xuất của sản phẩm. Việc này không chỉ giúp sản phẩm đạt tiêu chuẩn cao trong nước mà còn dễ dàng tiếp cận các thị trường quốc tế.

Truy xuất nguồn gốc bằng QR Code không chỉ là xu hướng mà còn là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh ngày nay, khi người tiêu dùng ngày càng chú trọng đến sự an toàn và minh bạch. Công nghệ này giúp tối ưu hóa quy trình quản lý chuỗi cung ứng, ngăn chặn hàng giả và nâng cao niềm tin của người tiêu dùng đối với sản phẩm.

Tuy nhiên, để thành công, các doanh nghiệp cần đầu tư vào hệ thống quản lý và có chiến lược rõ ràng trong việc áp dụng công nghệ QR Code. Dù gặp một số thách thức, những lợi ích mà nó mang lại cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng là không thể phủ nhận.