Truy xuất nguồn gốc thực phẩm chức năng Việt Nam

Tại Việt Nam, nhu cầu truy xuất nguồn gốc trong lĩnh vực thực phẩm chức năng ngày càng gia tăng, do nhiều vụ bê bối liên quan đến chất lượng và nguồn gốc sản phẩm. Người tiêu dùng đòi hỏi sự minh bạch hơn về thành phần, quy trình sản xuất và tính an toàn của các sản phẩm mà họ sử dụng hàng ngày. Bài viết dưới đây chia sẻ chi tiết về truy xuất nguồn gốc thực phẩm chức năng Việt Nam. 

1. Giới thiệu về truy xuất nguồn gốc thực phẩm chức năng

Truy xuất nguồn gốc thực phẩm chức năng Việt Nam là quá trình theo dõi và xác định nguồn gốc, lịch sử sản xuất của sản phẩm từ nguyên liệu ban đầu đến khi tới tay người tiêu dùng. Điều này đảm bảo tính minh bạch, giúp kiểm soát chất lượng và xác thực sản phẩm nhằm bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Thực phẩm chức năng là một thị trường lớn, với các sản phẩm giúp bổ sung dinh dưỡng hoặc hỗ trợ sức khỏe, do đó việc truy xuất nguồn gốc càng quan trọng hơn để tránh hàng giả và kém chất lượng.

2. Thực trạng truy xuất nguồn gốc thực phẩm chức năng Việt Nam

2.1. Quy định pháp lý

Tại Việt Nam, các quy định về truy xuất nguồn gốc thực phẩm chức năng đã được xây dựng và ban hành. Nghị định 43/2017/NĐ-CP về nhãn hàng hóa và các văn bản liên quan quy định bắt buộc các nhà sản xuất và nhập khẩu phải cung cấp thông tin nguồn gốc, xuất xứ, thành phần và hướng dẫn sử dụng chi tiết. Việc này nhằm giúp người tiêu dùng có thể kiểm tra và đánh giá chất lượng trước khi mua sản phẩm.

Tuy nhiên, việc triển khai các hệ thống truy xuất nguồn gốc thực tế vẫn còn gặp nhiều khó khăn, chủ yếu do chi phí cao và hạn chế về công nghệ. Một số doanh nghiệp vẫn chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, khiến cơ quan quản lý gặp khó khăn trong việc giám sát và kiểm tra.

2.2. Tình hình triển khai

Một số doanh nghiệp lớn tại Việt Nam, như Traphaco, Dược Hậu Giang, đã bắt đầu triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc qua công nghệ mã QR. Khách hàng có thể sử dụng điện thoại thông minh để quét mã kiểm tra thông tin sản phẩm. Tuy nhiên, số lượng doanh nghiệp áp dụng công nghệ này vẫn còn ít, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Nhiều doanh nghiệp nhỏ vẫn thiếu đầu tư vào hệ thống truy xuất nguồn gốc, điều này có thể khiến sản phẩm của họ khó được người tiêu dùng tin tưởng, đặc biệt là trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt và yêu cầu ngày càng cao từ người tiêu dùng về chất lượng sản phẩm.

3. Tầm quan trọng của truy xuất nguồn gốc thực phẩm chức năng

3.1. Đối với người tiêu dùng

Truy xuất nguồn gốc giúp người tiêu dùng kiểm tra thông tin về xuất xứ và quy trình sản xuất của thực phẩm chức năng. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những sản phẩm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe. Việc đảm bảo nguồn gốc rõ ràng giúp người tiêu dùng tránh mua phải hàng giả từ đó bảo vệ sức khỏe của bản thân cũng  gia đình.

3.2. Đối với doanh nghiệp

Với doanh nghiệp, truy xuất nguồn gốc là một công cụ quan trọng để tạo dựng lòng tin và khẳng định chất lượng. Các doanh nghiệp có thể minh bạch quy trình sản xuất, tạo điểm cộng trong mắt khách hàng. Điều này cũng giúp nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam ngày càng mở cửa với các thị trường quốc tế.

3.3. Đối với cơ quan quản lý

Truy xuất nguồn gốc là công cụ hữu hiệu để cơ quan quản lý kiểm soát chất lượng sản phẩm và giám sát hoạt động sản xuất, phân phối. Việc này giúp giảm thiểu các rủi ro liên quan đến hàng giả, hàng nhái, đồng thời bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật.

4. Công nghệ truy xuất nguồn gốc thực phẩm chức năng

4.1. Mã QR

Mã QR là một trong những công nghệ phổ biến nhất hiện nay để truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Người tiêu dùng chỉ cần quét mã trên bao bì sản phẩm để truy cập vào thông tin chi tiết như nguồn gốc, thành phần và quy trình sản xuất. Ở Việt Nam, mã QR đã được áp dụng rộng rãi trong ngành thực phẩm chức năng.

4.2. Blockchain

Blockchain là một công nghệ tiên tiến cho phép lưu trữ và quản lý thông tin một cách minh bạch và không thể thay đổi. Với hệ thống blockchain, mỗi giai đoạn của chuỗi cung ứng từ sản xuất đến phân phối được ghi lại trong chuỗi khối, giúp tăng tính minh bạch và ngăn chặn gian lận. Nhiều doanh nghiệp thực phẩm chức năng tại Việt Nam đang nghiên cứu áp dụng blockchain để tăng cường khả năng truy xuất nguồn gốc.

4.3. RFID

RFID là công nghệ sử dụng sóng radio để nhận dạng và theo dõi sản phẩm từ xa. So với mã QR, RFID không cần phải quét thủ công mà có thể tự động thu thập thông tin trong quá trình vận chuyển và lưu trữ. Mặc dù chi phí đầu tư ban đầu cao, RFID có tiềm năng lớn trong việc tối ưu hóa quy trình quản lý và truy xuất nguồn gốc thực phẩm chức năng.

5. Các bước thực hiện truy xuất nguồn gốc thực phẩm chức năng

Bước 1: Xác định nguồn gốc nguyên liệu

Doanh nghiệp cần xác định rõ nguồn gốc của từng nguyên liệu để đảm bảo an toàn và tuân thủ quy định. Việc này giúp xây dựng lòng tin đối với người tiêu dùng, đặc biệt là với các sản phẩm thực phẩm chức năng tác động trực tiếp đến sức khỏe của người tiêu dùng.

Bước 2: Lưu trữ dữ liệu

Mọi thông tin về quá trình sản xuất, từ nguyên liệu đến đóng gói, cần được lưu trữ trong hệ thống truy xuất nguồn gốc. Điều này bao gồm các chứng nhận an toàn, kiểm định chất lượng từ cơ quan chức năng để đảm bảo sản phẩm tuân thủ các tiêu chuẩn cần thiết.

Bước 3: Áp dụng mã nhận diện

Mã QR, RFID, hoặc công nghệ blockchain cần được gắn lên sản phẩm để người tiêu dùng có thể dễ dàng truy xuất thông tin về nguồn gốc, quá trình sản xuất và phân phối.

Bước 4: Quản lý và giám sát chuỗi cung ứng

Doanh nghiệp phải quản lý toàn bộ chuỗi cung ứng, từ giai đoạn sản xuất đến khi sản phẩm được giao đến tay người tiêu dùng. Điều này giúp phát hiện và khắc phục kịp thời bất kỳ sai sót nào trong quá trình.

Bước 5: Cung cấp thông tin cho người tiêu dùng

Người tiêu dùng cần được hướng dẫn về cách truy cập và sử dụng thông tin truy xuất nguồn gốc. Việc cung cấp thông tin đầy đủ và dễ hiểu giúp tạo niềm tin và khẳng định uy tín thương hiệu.

6. Thách thức và cơ hội trong việc áp dụng truy xuất nguồn gốc

Thách thức

Việc triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc đòi hỏi đầu tư lớn về công nghệ, đặc biệt là với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Ngoài ra, doanh nghiệp cần đào tạo nhân lực có khả năng vận hành và quản lý hệ thống, điều này đặt ra thách thức không nhỏ trong bối cảnh còn thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao.

Cơ hội

Dù đối mặt với nhiều thách thức, việc áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc mang lại nhiều cơ hội lớn. Không chỉ giúp nâng cao uy tín doanh nghiệp, việc minh bạch hóa thông tin sản phẩm còn mở ra cánh cửa cho các doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào thị trường quốc tế.

Truy xuất nguồn gốc thực phẩm chức năng tại Việt Nam đang dần trở thành xu hướng tất yếu, đảm bảo tính minh bạch, chất lượng và uy tín của sản phẩm. Với sự hỗ trợ từ các công nghệ hiện đại như mã QR, blockchain và RFID, doanh nghiệp có thể dễ dàng quản lý chuỗi cung ứng và tạo lòng tin đối với người tiêu dùng. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao nhất, doanh nghiệp cần đầu tư công nghệ và nhân lực một cách bền vững, cũng như phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng trong việc giám sát chất lượng sản phẩm.