Blockchain trong truy xuất nguồn gốc: Giải pháp đột phá mới

Truy xuất nguồn gốc (TXNG) trở thành một yêu cầu bắt buộc đối với nhiều ngành công nghiệp, đặc biệt là thực phẩm, dược phẩm và nông nghiệp trong bối cảnh toàn cầu hóa. Công nghệ blockchain, với khả năng ghi nhận dữ liệu không thể thay đổi và phân tán, đã mở ra một hướng đi mới đầy triển vọng cho truy xuất nguồn gốc (TXNG). Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện về vai trò của blockchain trong truy xuất nguồn gốc, từ cách thức hoạt động đến những ứng dụng thực tế và lợi ích của công nghệ này đối với doanh nghiệp. 

Xem ngay bài viết để có cái nhìn tổng quan về truy xuất nguồn gốc sản phẩm!

1. Blockchain giúp gì trong truy xuất nguồn gốc?

Blockchain là một sổ cái phân tán, có khả năng ghi nhận và lưu trữ mọi giao dịch một cách minh bạch và không thể thay đổi. Trong TXNG, blockchain cung cấp giải pháp để theo dõi và quản lý thông tin sản phẩm từ giai đoạn sản xuất đến khi đến tay người tiêu dùng. Mỗi dữ liệu được ghi lại trong blockchain không thể chỉnh sửa hoặc xóa bỏ, giúp đảm bảo tính minh bạch và tin cậy.

Khi một sản phẩm di chuyển qua các giai đoạn khác nhau trong chuỗi cung ứng, thông tin về sản phẩm như nơi sản xuất, quy trình chế biến, vận chuyển và bảo quản sẽ được ghi lại và lưu trữ trong blockchain. Nhờ đó, tất cả các bên liên quan, bao gồm người tiêu dùng, nhà sản xuất và cơ quan quản lý, đều có thể dễ dàng truy cập và kiểm tra thông tin về sản phẩm​.

2. Lĩnh vực ứng dụng  Blockchain trong truy xuất nguồn gốc

Blockchain đang được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực nhằm tối ưu hóa quy trình truy xuất nguồn gốc và bảo đảm tính toàn vẹn của dữ liệu.

Ngành thực phẩm và nông sản

Ngành thực phẩm, đặc biệt là các sản phẩm tươi sống và nông sản, đòi hỏi tính chính xác và minh bạch cao trong quy trình TXNG. Blockchain giúp ghi lại toàn bộ quá trình sản xuất từ khi gieo trồng, thu hoạch, đóng gói đến vận chuyển. Với blockchain, mọi thông tin liên quan đến sản phẩm, từ nơi sản xuất đến quy trình bảo quản đều có thể được kiểm tra và xác thực chỉ bằng cách quét mã QR hoặc mã vạch.

Một ví dụ cụ thể là IBM Food Trust, nền tảng sử dụng blockchain để cung cấp giải pháp TXNG cho ngành thực phẩm. Các nhà bán lẻ lớn như Walmart đã áp dụng hệ thống này để theo dõi nguồn gốc rau củ quả. Thông qua IBM Food Trust, thông tin về sản phẩm có thể được truy cập trong vài giây thay vì mất hàng ngày như trước đây​.

Ngành dược phẩm

Trong ngành dược phẩm, blockchain đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và kiểm soát chất lượng sản phẩm, đồng thời phòng chống hàng giả. Công nghệ này giúp ghi nhận mọi thông tin liên quan đến quá trình sản xuất, phân phối và vận chuyển dược phẩm. Một trong những ứng dụng nổi bật của blockchain trong ngành dược là nền tảng MediLedger.

MediLedger giúp quản lý toàn bộ chuỗi cung ứng thuốc từ nhà sản xuất đến nhà phân phối, đảm bảo rằng các sản phẩm thuốc không bị thay đổi hoặc làm giả. Nhờ blockchain, các công ty dược phẩm như Pfizer có thể đảm bảo rằng các loại thuốc đến tay người tiêu dùng là an toàn và chính hãng.

Ứng dụng trong ngành thời trang và hàng tiêu dùng

Không chỉ trong thực phẩm và dược phẩm, blockchain còn được ứng dụng rộng rãi trong ngành thời trang và hàng tiêu dùng. Các thương hiệu lớn đang sử dụng blockchain để đảm bảo tính minh bạch trong quá trình sản xuất và bảo vệ uy tín thương hiệu khỏi vấn đề hàng giả. Thương hiệu cao cấp như Louis Vuitton và LVMH đã triển khai blockchain để theo dõi các sản phẩm xa xỉ của họ, từ nơi sản xuất đến khi bán cho khách hàng. 

3. Lợi ích của công nghệ blockchain trong truy xuất nguồn gốc

Blockchain không chỉ mang đến tính minh bạch cho TXNG mà còn cung cấp nhiều lợi ích khác đáng kể.

Tính minh bạch và tin cậy

Một trong những lợi ích lớn nhất của blockchain là khả năng ghi nhận thông tin một cách minh bạch và không thể thay đổi. Mọi giao dịch được ghi lại trên chuỗi khối đều có thể được kiểm tra và xác minh bởi tất cả các bên tham gia trong chuỗi cung ứng. Điều này giúp tăng cường sự tin cậy giữa doanh nghiệp, người tiêu dùng và các cơ quan quản lý.

Ví dụ, trong ngành thực phẩm, việc truy xuất nguồn gốc rõ ràng giúp giảm thiểu nguy cơ ngộ độc thực phẩm và đảm bảo rằng các sản phẩm được sản xuất và phân phối tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn nghiêm ngặt​.

Chống hàng giả

Blockchain có thể giúp giải quyết vấn đề hàng giả, hàng nhái bằng cách cung cấp thông tin chính xác và minh bạch về nguồn gốc sản phẩm. Bất kỳ sự thay đổi nào trong chuỗi cung ứng đều được ghi nhận và dễ dàng phát hiện thông qua blockchain. Điều này đặc biệt quan trọng trong các ngành nhạy cảm như dược phẩm và hàng xa xỉ​.

Giảm thiểu chi phí đồng thời tối ưu hóa quy trình

Blockchain giúp tự động hóa nhiều khâu trong quy trình TXNG, giảm thiểu các bước trung gian và giấy tờ. Nhờ vậy, doanh nghiệp có thể tiết kiệm chi phí quản lý và tăng cường hiệu quả vận hành. Hơn nữa, blockchain còn giúp giảm thiểu rủi ro về gian lận và cải thiện khả năng quản lý chuỗi cung ứng​.

Đẩy mạnh trải nghiệm dịch vụ cho khách hàng

Người tiêu dùng ngày nay ngày càng quan tâm đến nguồn gốc sản phẩm họ mua. Blockchain cung cấp cho người tiêu dùng khả năng kiểm tra và xác nhận tính xác thực của sản phẩm thông qua mã QR hoặc các công nghệ khác. Điều này không chỉ tạo ra sự an tâm mà còn giúp tăng cường lòng trung thành với thương hiệu​. 

4. So sánh truy xuất nguồn gốc bằng Blockchain với các phương pháp khác

So với mã vạch

• Lịch sử dữ liệu: Blockchain cho phép ghi lại toàn bộ lịch sử của sản phẩm, từ nguồn gốc đến quy trình sản xuất, trong khi mã vạch chỉ lưu trữ thông tin tĩnh.
• An toàn: Blockchain khó bị giả mạo hơn mã vạch, giúp đảm bảo thông tin nguồn gốc sản phẩm chính xác và đáng tin cậy hơn.

Xem thêm bài viết: Truy xuất nguồn gốc bằng mã vạch đơn giản hiệu quả

So với QR code

• Bảo mật và minh bạch: Blockchain cung cấp mức độ bảo mật và minh bạch cao hơn, không chỉ là thông tin tĩnh như trên QR code.
• Khả năng lưu trữ: Blockchain có thể lưu trữ dữ liệu phong phú và chi tiết hơn so với QR code, giúp cung cấp cái nhìn tổng thể về chuỗi cung ứng.

Xem thêm bài viết: Truy xuất nguồn gốc bằng QR Code

So với RFID

• Minh bạch: Blockchain cung cấp tính minh bạch tuyệt đối nhờ vào dữ liệu bất biến, trong khi RFID chỉ lưu trữ thông tin hiện tại mà không ghi lại lịch sử.
• Bảo mật: Dữ liệu trên blockchain được mã hóa và không thể bị thay đổi, trong khi RFID có thể bị làm giả.

Xem thêm bài viết: Truy xuất nguồn gốc bằng RFID

5. Ví dụ thực tế doanh nghiệp áp dụng thành công Blockchain trong truy xuất nguồn gốc 

IBM Food Trust và Walmart trong ngành thực phẩm

IBM Food Trust là một nền tảng dựa trên công nghệ blockchain, được phát triển để tăng cường tính minh bạch và an toàn trong chuỗi cung ứng thực phẩm. Nền tảng này giúp theo dõi và lưu trữ thông tin về quá trình sản xuất, chế biến, vận chuyển và phân phối thực phẩm một cách minh bạch và bảo mật.

Walmart là tập đoàn bán lẻ lớn nhất thế giới, đã hợp tác với IBM để triển khai IBM Food Trust vào việc quản lý chuỗi cung ứng rau củ quả. Trước khi ứng dụng blockchain, Walmart mất đến vài ngày để truy xuất nguồn gốc sản phẩm khi có vấn đề về an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, sau khi áp dụng IBM Food Trust, thời gian truy xuất này chỉ còn vài giây. Người tiêu dùng có thể quét mã QR trên sản phẩm và xem thông tin chi tiết về quy trình sản xuất, từ nông trại đến khi sản phẩm được bày bán

MediLedger và Pfizer trong ngành dược phẩm

MediLedger là một nền tảng blockchain chuyên dành cho ngành dược phẩm, giúp theo dõi và quản lý nguồn gốc của các sản phẩm dược, đồng thời ngăn chặn tình trạng hàng giả. Nền tảng này cho phép các công ty dược phẩm và cơ quan quản lý dễ dàng kiểm tra thông tin về lô thuốc, từ sản xuất đến phân phối, thông qua các khối thông tin không thể thay đổi.

Pfizer, một trong những tập đoàn dược phẩm hàng đầu thế giới, đã áp dụng thành công MediLedger để đảm bảo tính minh bạch trong chuỗi cung ứng dược phẩm. Blockchain giúp Pfizer theo dõi toàn bộ quá trình vận chuyển và phân phối thuốc, đảm bảo rằng các sản phẩm đến tay người tiêu dùng là an toàn và chính hãng. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc ngăn chặn thuốc giả và bảo vệ sức khỏe cộng đồng​

Blockchain đang trở thành một công nghệ không thể thiếu trong TXNG, mang lại sự minh bạch, bảo mật và tối ưu hóa quy trình chuỗi cung ứng. Từ ngành thực phẩm đến dược phẩm, các doanh nghiệp trên toàn cầu đã và đang ứng dụng blockchain trong truy xuất nguồn gốc để nâng cao hiệu quả quản lý và tăng cường sự tin cậy từ phía người tiêu dùng. Trong tương lai, công nghệ này hứa hẹn sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ và trở thành tiêu chuẩn mới cho quản lý chuỗi cung ứng.