Bảo hộ chỉ dẫn địa lý “Phúc Trạch” – Sản phẩm Bưởi quả

1. Lịch sử và xuất xứ của Bưởi Phúc Trạch

Phúc Trạch là tên của một xã nằm ở vùng thượng huyện của huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh, gần giáp với Quảng Bình. Bưởi Phúc Trạch là một trong những đặc sản luôn gắn liền với tên gọi của huyện Hương Khê từ rất lâu, trước năm 1867, dưới triều vua Tự Đức.

Theo chuyện dân gian, cách đây gần 200 năm, trong vườn nhà của một gia đình ở xã Phúc Trạch có một cây bưởi đơn đột biến tự nhiên cho những quả vàng ươm, ăn ngon khác lạ. Người dân trong vùng bắt đầu chiết cành giâm trồng từ cây bưởi này. Đến nay, giống bưởi này đã thành đặc sản của vùng và được gọi là bưởi Phúc Trạch, tên của xã nơi xuất xứ giống bưởi này.

2. Bưởi Phúc Trạch nổi tiếng trên thị trường bởi chất lượng đặc biệt thơm ngon.

2.1. Về cảm quan

– Quả có hình cầu dẹt hoặc tròn. Phần sát cuống phẳng.

– Vỏ quả khi chín có màu vàng chanh.

– Cùi quả có màu trắng hoặc phớt hồng, dai. Khi bóc tách ít bị gãy, dễ bóc tách.

– Múi quả có kích thước đều nhau, vách múi giòn. Lưng các múi kết với nhau tạo nên mặt cầu phẳng.

– Tép múi có màu trắng hoặc phớt hồng, hình tép thẳng suôn đều, ráo và giòn.

– Quả có nhiều hạt chắc, từ 50 đến 80 hạt/quả.

– Khi nếm có vị ngọt thanh xen lẫn chua nhẹ, không đắng, he nhẹ.

2.2. Về chất lượng

Chất lượng của Bưởi Phúc Trạch là kết quả của sự kết hợp hài hòa các yếu tố bao gồm:

– Hàm lượng đường tổng số trên 7,46%, độ Brix trên 10,

– Hàm lượng axit hữu cơ thấp vừa phải (0,26-0,79%),

– Hàm lượng vitamin C từ 32,29 đến 75 mg/100g. Đi kèm vị he rất nhẹ.

Sự kết hợp các yếu tố này đã tạo nên vị ngọt thanh dễ chịu, chua nhẹ, để lại dư vị sau ăn khá lâu.

3. Điều kiện vùng trồng

Chất lượng đặc biệt của Bưởi Phúc Trạch có được là nhờ điều kiện tự nhiên đặc thù của khu vực địa lý.

– Khu vực địa lý được phân bố trong địa hình lòng chảo. Trên những dải đất có độ cao 10 – 40m, độ dốc dưới15^o. Được bao bọc bởi 2 dãy núi Trường Sơn và Trà Sơn.

– Điều kiện khí hậu của khu vực địa lý đặc biệt thích hợp cho sự sinh trưởng và phát triển của cây bưởi Phúc Trạch.

+ Nhiệt độ của khu vực địa lý trong các tháng phát triển và tích lũy quả cao.

+ Lượng mưa của khu vực địa lý trong các tháng phát triển và tích lũy quả thấp. Lượng mưa tương đương với lượng bốc hơi.

+ Tốc độ gió Lào thấp, dưới 1,5m/s.

+ Ngoài ra, khu vực địa lý còn phân bố trên đất có nguồn gốc phát sinh từ phù sa bồi hàng năm, phù sa cổ, đất xám feralit hình thành trên đá phiến sét, đất xám feralit hình thành trên đá mác ma và trên phù sa cổ.

4. Bí quyết canh tác và bảo quản Bưởi Phúc Trạch

Bên cạnh các điều kiện tự nhiên đặc thù, các bí quyết canh tác và bảo quản bưởi của người dân địa phương cũng là yếu tố góp phần tạo nên chất lượng đặc thù của bưởi Phúc Trạch. Các bí quyết gồm có:

Nhân Giống và Chăm Sóc Cây Bưởi:

• Bí quyết nhân giống: Sử dụng phương pháp chiết cành để nhân giống, kết hợp việc bón vôi và bón phân chuồng để tăng chất lượng quả bưởi Phúc Trạch.
• Chống hạn và làm mát gốc: Phủ gốc cho cây bưởi từ tháng 6 đến tháng 8 để chống hạn và làm mát gốc bưởi.
• Che nắng phía Tây: Đặt các cấu trúc che nắng phía Tây để chống nám quả bưởi.
• Trồng cây bưởi chua và cây bóng mát: Trồng cây bưởi chua và cây bóng mát xung quanh vườn để tạo điều kiện sinh thái tốt cho cây
• Rung sương và thụ phấn: Kết hợp rung sương vào sáng sớm trong giai đoạn ra hoa đậu quả, thụ phấn bổ sung bằng hạt phấn của cây bưởi chua để tăng khả năng đậu quả.

Bảo Quản Quả Bưởi:

• Bảo vệ quả bưởi trước khi thu hoạch: Sử dụng lá cọ kết thành từng tấm che để hạn chế bớt ánh nắng từ phía Tây chiếu trực tiếp vào quả bưởi.
• Sau khi thu hoạch: Bưởi được bảo quản bằng cách bôi vôi vào cuống để lên sàn nhà hoặc bôi vôi vào cuống và vùi ½ quả bưởi vào cát.

5. Khu vực địa lí của Bưởi Phúc Trạch

Khu vực địa lý bao gồm các xã Hương Trạch, xã Phúc Trạch, xã Hương Đô, xã Lộc Yên, xã Gia Phố, xã Hương Giang, xã Hương Thủy, xã Phú Phong, xã Hương Xuân, xã Phú Gia, xã Hương Bình, xã Hương Long, xã Phúc Đồng, xã Hà Linh, xã Hương Vĩnh, xã Hòa Hải, xã Hương Trà, xã Phương Mỹ, xã Phương Điền, xã Hương Liên thuộc huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh